İKİLİ ANLAŞMA (BILATERAL AGREEMENT) NEDİR?
Erasmus İkili anlaşması, iki yüksek öğrenim kurumunun Erasmus programı kapsamında yapmayı planladığı, birbirlerinden bekledikleri şartları belirten niyet mektubu niteliğinde, üzerinde iki tarafın karşılıklı anlaşarak değişiklik yapabileceği bir anlaşmadır.
Ortak Bulma
Öğretim görevlisi ve öğrenci değişimlerini gerçekleştirmek için fakülteler ve bölümler bazında ikili anlaşmalar yapmak gerekmektedir. Bu anlaşmaları yapmak için şu önemli noktalara dikkat edilmelidir:
Ne yapmalı?
Ortak bulma konusunda izlenmesi gereken en etkili yöntem kişisel ilişkileri kullanmaktır. Üniversitemiz bünyesinde yurt dışında eğitim görmüş akademisyenlerimiz bu avantajlarını kullanarak öğrenim gördükleri üniversitede geliştirdikleri ilişkilerini Erasmus anlaşması imzalamak için kullanabilirler. Bu bağlamda Avrupa üniversitelerinden tanıdıkları akademisyenlerle bağlantıya geçebilirler.
Bu kimselere üniversitemizle ilgili detaylı bilgiler vermek ve yüz yüze görüşme imkanları yaratmak son derece önemlidir.
Ortak bulma konusunda atılacak adımlardan bir diğeri ise uluslar arası konferanslarda kişisel girişimlerde bulunmak, çeşitli Avrupa üniversitelerinden gelen temsilcilerle görüşüp üniversitemizi tanıtmak ve Erasmus çerçevesinde ilişkileri geliştirmektir.
1. Öğrenci Değişimi – ÖD ( Student Mobility – SM):
Erasmus programı kapsamında yüksek öğretimin ilk yılındaki öğrenciler hariç, doktora dahil olmak üzere öğrencilere, üniversiteler arasında varılan ikili anlaşmalar ve düzenlemeler çerçevesinde, diğer katılımcı ülkedeki bir üniversitede veya yüksek öğrenim kurumunda 3-12 ay eğitim desteği (Erasmus hibesi) sağlanmaktadır. Önlisans, lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde öğrenci değişimi yapılır. Ancak, uygulamada lisans ve yüksek lisans düzeyindeki değişim ağırlıklıdır.
Öğrenci ve öğretim elemanı değişimi için Erasmus İkili Anlaşması na ( Erasmus Bilateral Agreement ) sahip taraflardan birinin AB üyesi ülkeden olması gerektiği hususu, şu an için üye olmayan ülke Türkiye’den olan bölüm/fakültenin anlaşmalı olduğu bölüm/fakültenin AB üyesi bir ülkeden olmasını zorunlu kılmaktadır.
Erasmus faaliyetlerine katılım için onay almış kurumların öğrencileri, ilgili kurumun uluslararası ilişkiler birimine (Erasmus Koordinatörlüğü/bürosu), bir sonraki akademik dönem için başvuru yaparlar. Üniversiteler arası ikili anlaşmalar ve toplam değişim hacmine ve kaynağa bağlı olarak, başvurular arasından seçim bu birim tarafından, Komisyon’un ve AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi’nin belirlediği kıstaslara göre en uygun şekilde yapılır. Değişime hak kazanan öğrenciler, kalacakları süreye göre ve ülkeye göre idari ve mali hazırlıklarını yaparlar.
Programdan yararlanmak isteyen öğrencilerin yabancı dil düzeylerini geliştirmeye dönük çalışmalar yapmaları ve genel not düzeylerini olabildiği kadar yüksek tutmalarında fayda vardır. Zira, genel başarı ortalamasında, değerlendirmenin yapıldığı dönem itibariyle 2.00/4.00 veya 70/100 düzeyinin altında olan öğrenciler değişim için başvuramazlar. Başvurabilen öğrencilerin, yüksek öğretim kurumlarınca seçilmesinde kullanılacak ağırlıklı değerlendirmede başarı düzeyi (%45), yabancı dil durumu (%45) ve mülakat (%10) etkili olacaktır. Erasmus programı bu şekilde, öğrencilerimizin akademik başarısını ve yabancı dil becerisini artırmayı teşvik etmektedir. Başvurular, ilgili rektörlüklerin resmi olarak görevlendirdiği asgari 5 kişiden oluşan Seçim Komisyonları tarafından yapılır. Gerekli görülen hallerde, Ulusal Ajans personeli seçimlere gözlemci olarak katılabilir. Programa katılmaya ve Erasmus öğrencisi olmaya hak kazanmış öğrencilere Erasmus Öğrenci Beyannamesi ( Erasmus Student Charter ) verilerek, bu standard metinle hakları ve sorumlulukları bildirilir.
Program, öğrenciye kısmi maddi destek sağlamak suretiyle, normal şartlarda yapılan öğrenci değişimini bir nevi tabana yayma işlevi icra eder. Ancak bu bir tam burs olarak görülmemelidir. Sözgelimi, normalde böyle bir iş için 500 birimlik aylık kaynak gerekiyorsa ve öğrenci 200 birimlik kaynağa sahipse bu programdan elde edebileceği 300 birimlik katkı ile bu değişimi yapabilme şansına sahip olmaktadır. Öğrenci, kendi kurumuna ödediği harç dışında, gittiği kuruma bu çeşit bir ödeme yapmamaktadır. Özellikle normal şartlarda, değil yurtdışında eğitim görmeyi yurtdışına bir şekilde gitmeyi düşünemeyecek ölçüde maddi koşulları elverişsiz olan öğrenciler için bu fırsat çok önemli bir vizyon kazandırıcı boyut taşımaktadır
Bir kişi, hayatında ancak bir kez Erasmus öğrencisi olabilir. Dolayısıyla, önlisans, lisans, yüksek lisans yahut doktora programlarından herhangi birine ancak bir defa katılınabilir.
Öğrenci değişimi yapacak üniversitelerden biri mutlaka AB üyesi ülkeden olmalıdır. Türkiye özelinde bugün için düşünülürse, öğrencilerimiz kurumlarının anlaşmalı olduğu AB ülkesi üniversitelerden birini tercih edebilirler. Bunun için, programa katılamaya hak kazanan üniversitelerin, öğrencilerine hangi üniversitelerle fakülte/bölüm bazında ikili anlaşmalar olduğu bilgisini de sağlamak suretiyle, başvuru şartları ve süreci hakkında sağlıklı bilgilendirmeyi, en azından kurumun internet sayfasını kullanarak ilan etmelidir. Öğrencinin, gittiği okulda aldığı dersler, kendi okulunda alabileceği derslerin muadili yahut yerine saydırılabilecek nitelikte olmalıdır. Öğrenci, gittiği kurumda aldığı notları kendi okulunda saydırıp dönem kaybı yaşamadan eğitimine devam edebilir. Erasmus Yoğun Dil Kursları – EYDK ( Erasmus Intensive Language Course – EILC):
Erasmus çerçevesinde yurtdışına giden öğrencilerin dil konusunda yeterli olmaları beklenir. Ama yine de gidilen AB ülkesine göre, Almanca, İngilizce ve Fransızca gibi yaygın olan diller dışındaki Avrupa dilleri için akademik dönem öncesinde veya beraberinde düzenlenebilecek yoğun dil kurslarına üç haftadan sekiz haftalık süreye kadar maddi destek sağlanabilecektir. Erasmus çerçevesinde yurtdışına giden öğrencilerin dil konusunda yeterli olmaları beklenir. Ama yine de yaygın olan Avrupa dilleri (İngilizce, Almanca ve Fransızca) dışında eğitim alması gereken öğrencilere eğitim öncesinde misafir olarak gidilen ülkedeki yüksek öğretim kurumunun düzenlediği kurslara öğrenci dil seviyesine uygun olarak katılabilir. Düzenlenen kurslara o ülkenin Ulusal Ajansları tarafından mali destek sağlanmaktadır. 2004 – 2005 dönemi için ülkemize gelen 300 civarındaki öğrenciden 35’i kurs Ege, Fatih ve Çukurova üniversitelerinde düzenlenen Yoğun Türkçe Dil Kursu’na katılmışlardır.
2. Öğretim Elemanı Değişimi – ÖED ( Teaching Staff Mobility – TS):
Erasmus programı; diğer bir Avrupa ülkesinde işbirliği yapılan üniversitenin resmi müfredatının içinde yer alan genellikle kısa süreli dersleri misafir öğretim görevlisi olarak verecek öğretim elemanına destek sağlamaktadır. Verilen destek, misafir olunan ülkede ders verme sonucu ortaya çıkan ek masraflara katkı olarak düşünülmektedir. Bu değişim 1 hafta (asgari sekiz ders saati) ile 6 ay arasında olabilir. Bu değişim için destek 800 ila 5000 Eur arasındadır.
3. Değişim Organizasyonu – DO ( Organisation of Mobility – OM):
Erasmus programı kapsamında değişim programında en uygun şartların oluşturulması için yüksek öğretim kurumlarına destek sağlanmaktadır. Sözkonusu şartların ve imkanların oluşturulması ile aşağıdaki sonuçlara ulaşılmaya çalışılmaktadır:
a)Öğrencilerin diğer katılımcı ülkelerde, işbirliği yapılan kurumlarda misafir olarak kaldıkları süreleri ve yaptıkları çalışmaların karşılıklı tanınması;
b)Öğretim elemanlarının akademik programlara tam olarak bütünleştirilmiş kısa süreli dersleri (veya görevleri) misafir öğretim üyesi sıfatıyla sorunsuz verebilmesi;
c)Avrupa Kredi Transfer Sistemi (AKTS) ve Diploma Eki (DE) uygulamalarının gerçekleştirilebilmesi
Avrupa Kredi Transfer Sistemi – AKTS ( European Credit Transfer System – ECTS):
Avrupa Kredi Transfer Sistemi adı verilen ve Avrupa sathında yaygınlaştırılan ders ve kredi saydırmayı standardlaştırarak öğrenci değişimini kolaylaştıran sistem sayesinde misafir olunan ülkede geçirilen zaman ve harcanan emeğin öğrencinin kendi üniversitesi tarafından tamamen tanınması sağlanmaktadır.
Erasmus programı, akademik kredi tahsisi ve transferi için geliştirilmiş bir sistem olan AKTS’nin tanıtılması, uygulanması ve/veya yaygınlaştırılması ile ilgili etkinlikleri de desteklemektedir. AKTS destek mekanizmaları şunlardır:
Daha önceden AKTS için Erasmus desteği almamış kurumlara AKTS’e başlangıç hibesi,
Erasmus Üniversite Beyannamesine sahip olup bütün lisans ve yüksek lisans programlarında AKTS’yi uygun şekilde hayata geçiren kurumlara verilen AKTS etiketi, (Öğrenci değişimi yapabilmek için AKTS Etiketi sahibi olmak şart değildir ama bu etikete sahip üniversitelerin AB Komisyonu ve ülkeleri nezdinde itibarı daha yüksek olur. Bu yüzden hararetle tavsiye edilir. Bu etiketi alan üniversiteler, Komisyon’un resmi internet sitesinde yayınlanır
AKTS etiketi olan ve AKTS kredilerini biriktirmek için gerekli mekanizmalarını kurmak isteyen kurumlara sağlanabilecek AKTS Kredi Biriktirme desteği,
İhtiyaç halinde başvurulabilecek AKTS/DE Danışmanları ve ziyaretleri.
Diploma Eki – DE ( Diploma Supplement – DS):
Üniversiteler, mezunlarına uluslar arası diploma işlevi görebilecek olan ve alınan eğitimin içeriğini de ifade eden ek bir belgeyi düzenlemeye teşvik edilirler. Bu belge, özellikle Avrupa sathında akademik şeffaflığı sağlamak suretiyle istihdamı kolaylaştırabilecektir. Çünkü bu belgeyle kişi, iş talebinde bulunurken diplomasının yanında eğitim düzeyinin içeriğini ve değerini resmi olarak daha iyi yansıtan ek bir evrak sunmuş olmaktadır.
Diploma eki, Avrupa’nın herhangi bir ülkesinde diplomanın kullanılması sırasında ilgili tarafa mezun olunan programın hangi kapsamda bir eğitim sağladığını göstermesi bakımından önemlidir ve standard bazı bilgilerle birlikte öğrencinin diplomasının yanında ders dökümünü (transcript) ve AKTS kredilerini de içermektedir. Öncelikle, öğrencinin istemesi durumunda hazırlanması öngörülen diploma eki nin zamanla zorunlu hale gelmesi kuvvetle muhtemeldir. Nitekim uygulamada önde olan birçok Avrupa ülkesinde DE zorunlu hale gelmiş durumdadır.
* Bu anlaşmalar her zaman yapılabilir. Ancak, Erasmus Üniversite Beyannamesi öncesinde olması, beyannameye onay alınması bakımından daha iyi olur. Üniversiteler arasında – bölüm veya fakülte bazında – ikili anlaşma yoksa, Erasmus Üniversite Beyannamesi sahibi olunsa bile Erasmus çerçevesinde öğrenci yahut öğretim elemanı değişimi yapılamaz
MERKEZİ PROJE FAALİYETLERİ
4. Yoğun Programlar -YP ( Intensive Programmes – IP):
Avrupa boyutu içermek ve yaygın olarak işlenmeyen bir konuda olmak kaydı ile kısa süreli (10 günden 3 aya kadar) ortak yoğun program düzenleyen (en az biri AB üyesi) üniversitelere maddi destek verilebilmektedir. Mali destek, birbirini takip eden bir, iki veya üç yıla kadar verilebilmekte ancak, her yıl katılımcı grubunun farklı ve/veya konunun (alanın) farklı olması şartına bağlı olmaktadır.
Bu programa katılmak isteyen üniversiteler adına müracaatı, ilgili projenin koordinatör üniversitesi 1 Mart tarihine kadar AB Komisyonu’na yapar. Bu projede akademisyenler ve öğrenciler birlikte yer alırlar. Daha çok bir yaz okulu tarzına uygun, katılımcı her okuldan ilgili 1-2 akademisyen ve 3-5 öğrencinin katılımıyla gerçekleşen yoğun bir grup çalışması olarak düşünülebilir.
5. Müfredat Geliştirme Projeleri ( Curriculum Development Projects – CD):
Bu projelerde, en az biri AB üyesi olan farklı ülkelerden en az üç yüksek öğretim kurumu bir araya gelerek bir akademik program, bir modül, veya bir yüksek lisans programı geliştirmek üzere kaynaklarını bir havuzda biriktirirler. Bu projeler tüm akademik alanlarda yapılabilir ve bunlar için mali destek en fazla üç yıldır. Bu tür projeler için koordinator kurum tarafından AB Komisyonu’na 1 Mart tarihine kadar başvuru yapılır. Bu tür projeler, sadece akademisyenlerin katılabileceği bir alandır.
6. Akademik Uzmanlık Ağları ( Thematic Networks – TN)
Akademik Uzmanlık Ağları Nedir?
Akademik Uzmanlık Ağları, Socrates/Erasmus programını ana yeniliklerinden birisidir. Bu programlar ileriye dönük, yüksek öğretimin temel alanlarında bilimsel, eğitim ve kurumsal konuların stratejik yansıması ile ilgilenmek üzere ortaya çıkarılmıştır. Genel olarak, Akademik Uzmanlık Ağları, yüksek öğretimin bölümleri ve diğer ortaklar (örneğin, akademik organizasyonlar veya profesyonel kurumlar) arasında işbirliği anlamına gelmektedir. Socrates-Erasmus programlarında yer alan bütün ülkeler (AB, Avrupa Serbest Ticaret Birliği, ( European Free Trade Association , EFTA) ve Aday Ülkeler bir Akademik Uzmanlık Ağları’nda temsil edilmelidirler. Teorik olarak böyle olmakla birlikte, fiili zorluklar nedeniyle, bu ilkeyi genel olarak gözetleyen uygulamalar kabul görmektedir.
Amaçlar
Akademik Uzmanlık Ağları Projeleri şu anda Socrates/Erasmus Programı içerisinde yer almaktadır. Bu büyük çalışma ağı, kaliteyi arttırmayı ve verilen akademik disiplin veya çalışma alanında veya disiplinlerarası/çok disiplinli tabiata sahip bir konu ile ilgili olması durumunda, veya herkesin ortak ilgi duyduğu diğer konularda (örneğin üniversite yönetimi, kalite güvencesi vs) üniversiteler, üniversite fakülteleri veya bölümleri arasındaki işbirliği vasıtası ile Avrupa boyutu tanımlamak ve geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu tür işbirliği (mevcut olan) akademik birlikle, öğrenilen toplumlarıyla, profesyonel kurumlarla, devlet veya özel sektördeki diğer sosyo ekonomik değeri olan ortaklarla, ve ilgisi olan yerlerde öğrenci organizasyonlarıyla ilgili olmak zorundadır.
Akademik Uzmanlık Ağları içindeki işbirliğinin, ilgili alanda Avrupadaki üniversitelerde uzun süren ve yaygın bir etki sağlayacak sonuca götürmesi beklenmektedir.
Kimler yararlanabilir?
Erasmus Akademik Uzmanlık Ağlarının yararlanıcıları ve koordine eden mutlaka bir üniversite veya Erasmus’ta yer alabilecek, üniversite olarak tanınmayan her yüksek öğrenim kurumu veya üniversite sonrası çalışmalar yapan araştırma kurumu olmak zorundadır.
Yararlanabilecek tüm kurumların bulunabileceği web adresi:
http://www3.socleoyouth.be/static/en/Others/pgIcEligibleInstitutions.html
Ortaklık ise ortakların çoğunluğu yüksek öğrenim kurumu olduğu sürece, Socrates programının genel çerçevesi içinde yararlanabilen tüm enstitü ve kurumları içermektedir.
Bu alanda iki tür faaliyet vardır:
a. Akademik Uzmanlık Ağları Projeleri
Akademik Uzmanlık Ağları projeleri müfredat yeniliklerini özel bir alanda karşılaştırmalı bir perspektiften değerlendirmek ve Avrupa’da daha geniş şekilde yayılmasını temin etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca bu program, Ağlar’ın ilgili olduğu akademik veya yönetim alanlarında gelişmek; öğretme metodlarında ve materyallerinde yenilikleri desteklemek ve iyi deneyimleri daha geniş şekilde uygulamasını teşvik etmek; Avrupa’daki ortak programların ve özel kursların gelişmesine yardımcı olmak; yüksek öğretimin ilgili disiplininin müfredatında Avrupa seviyesinde gerçekleştirilen uzman araştırma sonuçlarınının uygulanmasına yardımcı olmak; konu odaklı Avrupa temalı bir çalışmanın sonuçları ve tavsiyelerinin çeşitli üniversitelerin müfredatlarında göz önünde alınmasına ve ilgili disiplin veya projede kalite kriterlerini ve kalite değerlendirme metodlarını tespit etmekte yardımcı olmaktadır.
Akademik Uzmanlık Ağları ayrıca diğer Socrates faaliyetlerine de katkıda bulunmakta ve üniversiteler ve toplumlar arasında diyalog oluşturmaya yardımcı olmaktadır.
Akademik Uzmanlık Ağları projeleri bir yıllık anlaşmaya dayalı olmak üzere en fazla üç yıl sürebilir ve her yıl yenilenmek zorundadır.
b. Akademik Uzmanlık Ağları Yayma Projeleri
Yaygınlaştırma Ağlar’ı projeden ortaya çıkan faydaları, özellikle o ana kadar Ağlar’la doğrudan irtibatlı olan kurumlar grubunun dışında da yaymayı araştırmalıdır. Bu ağın yaymayı planladığı ürün ve sonuçlar ispat edilmiş kalitenin nihai sonucu olmak zorundadır. Bu tür projeler tek bir yıllık süre ile sınırlandırılmıştır.
Başvuru şekli
Hem Akademik Uzmanlık Ağları için hem de herhangi bir Akademik Uzmanlık Ağları Yayma projesi için iki aşamalı seçme süreci vardır. Öncelikle ön proje teklifi sunulur (bunun için son tarih 1 Kasım’dır). Proje teklifi başarılı olursa o zaman tam proje müracaatını yapmak üzere proje sahibine teklifte bulunulur (son tarih onu takip eden 1 Mart tarihidir). Hem ön teklif hem de tam teklif müracaatları Teknik Destek Bürosu’na (TAO) yapılmalıdır.
Teknik Destek Bürosu, (Technical Assistance Office) : www.socleoyouth.be
Müracaatlarını ikinci veya üçüncü yıllardaki faaliyetler için yenilemek isteyen koordinatörler tam müracaat formlarını kullanarak 1 Kasım’a kadar müracaatlarını yapabilirler.
Komisyon’a Nasıl Müracaat Edilir?
Üniversiteler, Erasmus Üniversite Beyannamesi, Müfredat Geliştirme, Yoğun Programlar, Akademik Uzmanlık Ağları projeleri ve AKTS/DE Etiketi için Teknik Destek Bürosu’na ( Technical Assistance Office- TAO) gerekli işlemleri yapmak suretiyle ayrı ayrı müracaat etmek zorundadırlar. AB Komisyonu, beyannamede verilen kurumsal bilgileri, ilgili üniversitenin rektörlük onayını taşıdığı için doğru kabul eder fakat bu bilgilerdeki herhangi bir yanlışlık veya yanıltma amaçlı herhangi bir bilgi bir şekilde tespit edilirse, ilgili üniversite, işbirliği kurduğu üniversiteler ve Komisyon nezdinde itibarını kaybeder. Bu da daha sonra yapmayı düşündüğü işbirliği zeminini ortadan kaldırabilir.
Erasmus Üniversite Beyannamesi alan yüksek öğretim kurumları, Değişim Organizasyonu, Öğrenci Değişimi, Öğretim Elemanı Değişimi ve AKTS hibeleri için Ulusal Ajans’a başvururlar. Bu başvuruların ardından, kaynak dağılımı, kaynağın talebi karşılama oranı ve kurumların performansları dikkate alınarak, kaynağın kullanımını belirleyen şartları ve ilkeleri içeren sözleşmelere istinaden kurumlara aktarılır.
Faaliyetler, Ulusal Ajanslar ve Komisyon tarafından örnekleme usulü denetlemeye açık olur.
İkili Anlaşma Örneği (Word Dosyası)
İstanbul Üniversitesi Bilgi Tablosu (Information Sheet)